Jak wybrać zawód?

Każdy młody człowiek staje wcześniej czy później przed decyzją, jaki wybrać zawód. Jest to decyzja brzemienna w skutki, ponieważ decyduje o długości okresu trwania dalszej edukacji, o konieczności wyjazdu z miejsca zamieszkania, o nakładach na kształcenie i o rozmiarach wyrzeczeń, związanych ze stylem życia.    

Wybór zawodu nie jest zadaniem łatwym, ponieważ należy zebrać jak najwięcej informacji, aby można podjąć słuszną decyzję. Każdy człowiek może wykonywać wiele czynności. Obecnie zdarza się, że ludzie zmieniają zawód nawet kilka razy w ciągu swojego życia, więc tym bardziej warto dobrze przygotować się do podjęcia tak ważnej decyzji.

Pierwszym krokiem do podjęcia prawidłowej decyzji zawodowej jest poznanie własnej osoby. Czasami najtrudniej jest właśnie w sposób obiektywny przyjrzeć się swoim możliwościom. Wynika to często z mylnego wyobrażenia swojej osoby, zaniżonego poczucia własnej wartości lub niewłaściwego pojmowania swoich mocnych i słabszych stron. Cała trudność tego etapu polega na bardzo racjonalnym nakreśleniu własnego autoportretu, biorąc pod uwagę:

• temperament i cechy charakteru (np. otwartość wobec innych ludzi, kreatywność, cierpliwość, skłonność do zachowań impulsywnych lub do kontemplacji i refleksji, predyspozycje przywódcze)
• preferowane wartości
• umiejętności i zdolności (np. umiejętności w zakresie wyobraźni przestrzennej, sprawność językową, sprawność fizyczną, zdolności artystyczne, plastyczne, techniczne, zdolności matematyczne)
• zainteresowania
• stan zdrowia
• możliwości psychiczne (np. odporność na stres, reakcja na krytykę i sytuacje konfliktowe)

Nie jest łatwo przyglądać się sobie. Większość ludzi nie jest z siebie zadowolona. Często mamy skłonność do patrzenia zbyt samokrytycznie – widzimy tylko swoje słabości, a zapominamy o mocnych stronach.  Warto określić swoje mocne strony, podejść pozytywnie do poznania siebie, by znaleźć takie cechy charakteru, na których będziesz mógł się oprzeć. Najważniejsze, to poznać własne zalety i ograniczenia. Warto też pamiętać, że słabe strony czasami nie są trwałą niezdolnością czy brakiem talentu, ale jedynie efektem zbyt małej pracy nad sobą.

Następnym krokiem powinno być poznanie zawodów, których wybór bierzesz pod uwagę oraz realiów współczesnego rynku pracy. Warto zwrócić uwagę na zadania i czynności wykonywane w danym zawodzie, wymagane predyspozycje psychiczne i fizyczne, warunki i środowisko pracy oraz możliwość podjęcia pracy i wysokość wynagrodzenia.

Należy także brać pod uwagę opinie ekspertów na temat tzw. zawodów przyszłości, czyli tych profesji, na które niebawem pojawi się zapotrzebowanie na rynku pracy. W najbliższym czasie dotyczyć to będzie określonych branż. Należą do nich: ochrona zdrowia i opieka społeczna, ochrona środowiska, branża informatyczna, usługowa, edukacja, biotechnologia, rozrywka.

Warto też zwracać uwagę na kolejny istotny fakt – potrzebę nieustannego projektowania własnej drogi rozwoju zawodowego. Współczesny nastolatek w ciągu swej wieloletniej kariery zawodowej będzie kilka razy zmieniał pracę, zawód, przekwalifikowywał się i dokształcał. To wymóg obecnych czasów. Nie możesz więc ugruntowywać się w przekonaniu, że raz wybrany zawód należy wykonywać całe życie. Wręcz przeciwnie, musisz być przygotowywany na to, że będziesz musiał się ciągle uczyć, podnosić swoje kwalifikacje, zmieniać zawód i miejsce pracy. Trzeba się przyzwyczajać do bycia elastycznym, mobilnym, aktywnym, przedsiębiorczym człowiekiem, który umie tak pokierować swoją karierą zawodową, by wykonywane zajęcie dawało satysfakcję i wymierne korzyści społeczeństwu.

 

Opracowano na podstawie materiałów Dolnośląskiego Centrum Informacji Zawodowej i Doskonalenia Nauczycieli w Wałbrzychu i Warmińsko - Mazurskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Olsztynie